Split payment w Polsce to system podziału płatności za fakturę VAT na część netto i VAT, wprowadzony, aby rozliczenia między firmami były bezpieczne, przejrzyste i odporne na wyłudzenia. Działa tylko przy transakcjach B2B i rozliczeniach w złotych.
Czym jest split payment i po co go wprowadzono?
Split payment stał się codziennością każdej firmy rozliczającej VAT. Ten mechanizm to nie żadne widzimisię fiskusa, tylko sprawdzony sposób na uczciwość i spokój przy płatnościach za faktury. Chodzi o to, by kwota z faktury automatycznie rozdzielała się na dwie części: wartość netto trafia na zwykły rachunek firmy, a podatek VAT zasila specjalny rachunek VAT. Dzięki temu podatek nie „ucieka”, wszystko jest przejrzyste, a wyłudzenia podatkowe stają się znacznie trudniejsze. System działa od 2018 roku i zyskał uznanie nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej. Pozwala to skuteczniej kontrolować przepływy VAT i lepiej zarządzać bezpieczeństwem finansowym przedsiębiorców.
Jak działa split payment? Z życia firmy
Załóżmy, że prowadzisz hurtownię i wystawiasz kontrahentowi fakturę na 30 000 zł brutto. Po uruchomieniu split payment, bank sam dba o podział: 24 390 zł trafia na Twoje konto firmowe, a 5 610 zł na dedykowany rachunek VAT. Wszystko dzieje się automatycznie w bankowości online. Dzięki temu nie grozi sytuacja, w której podatek VAT „ginie” gdzieś po drodze. Mechanizm dotyczy wyłącznie przelewów między firmami w złotych, więc nie obejmuje osób prywatnych ani transakcji gotówkowych. Split payment daje poczucie, że podatki są pod kontrolą, a przy okazji można liczyć na spokój podczas kontroli skarbowej.
Kiedy split payment jest obowiązkowy?
Są sytuacje, kiedy split payment staje się obowiązkiem, a nie wyborem. Zawsze wtedy, gdy:
– rozliczasz się z inną firmą (B2B),
– wartość faktury przekracza 15 000 zł brutto,
– choć jedna pozycja na fakturze pochodzi z listy tzw. towarów lub usług wrażliwych (np. paliwa, stal, elektronika, usługi budowlane, części samochodowe).
Jeżeli spełniasz te trzy warunki, faktura powinna zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Brak tej informacji albo płatność poza split payment to spore ryzyko podatkowe i możliwość otrzymania sankcji finansowych. W praktyce obowiązek dotyczy głównie większych transakcji w branżach uznawanych za podatkowo „wrażliwe”.
Dobrowolne stosowanie split payment
Nie każda faktura wymaga split payment, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by skorzystać z tej formy płatności nawet przy niższych kwotach czy „zwykłych” towarach. Wielu przedsiębiorców wybiera split payment z własnej woli – daje to poczucie bezpieczeństwa, że transakcja jest przejrzysta i nikt nie zarzuci zaniedbań. Mechanizm nie działa w przypadku płatności gotówką czy kartą. Każdy, kto rozlicza VAT i korzysta z rachunku firmowego, może zapłacić split payment nawet za drobną usługę – wszystko zależy od preferencji firmy i ustaleń z kontrahentem.
Jak działa rachunek VAT i do czego służy?
Kiedy zakładasz firmowe konto bankowe, dostajesz w pakiecie rachunek VAT. To specjalny rachunek techniczny – bank zakłada go automatycznie i bez opłat. Środki, które tam trafiają, są Twoją własnością, ale możesz je wydać tylko na określone cele: płatności podatku VAT do urzędu, przelewy VAT do innych firm w split payment, rozliczenie CIT, PIT, akcyzy czy składek ZUS. Nie ma możliwości zapłaty z rachunku VAT za np. wynagrodzenie czy zakup materiałów biurowych. Jeśli uznasz, że pieniądze na rachunku VAT są Ci niepotrzebne, masz prawo złożyć wniosek do urzędu skarbowego o ich „uwolnienie”. Procedura nie jest szybka – urząd ma na to do 60 dni. Najlepiej jednak planować przepływy finansowe tak, by środki na rachunku VAT nie blokowały codziennej działalności.
Split payment w codziennym działaniu firmy
Obsługa split payment wymaga dbałości o poprawność przelewów i dokumentów. W systemie bankowości elektronicznej zawsze wybierasz odpowiedni typ przelewu i uzupełniasz pole dotyczące VAT. Każda pomyłka, np. w numerze faktury czy kwocie VAT, może utrudnić rozliczenia lub sprowadzić kłopoty podczas kontroli. Zdarza się, że na jednej fakturze są zarówno towary „wrażliwe”, jak i zwykłe. Wtedy VAT od tych pierwszych płacisz split payment, a od pozostałych – wedle uznania. Firmy rozliczające się w walutach obcych najpierw przeliczają VAT na złote i wpłacają tę kwotę na rachunek VAT kontrahenta, a pozostałą część rozliczają walutą z faktury. Z pozoru skomplikowane, ale w praktyce wystarczy dobra organizacja w księgowości i sprawna komunikacja z kontrahentem.
Plusy i minusy split payment – praktyczne zestawienie
| Zalety split payment | Wady split payment |
|---|---|
| – pełne bezpieczeństwo transakcji VAT; – szybszy zwrot VAT do 25 dni; – przejrzystość i ochrona przed solidarnością podatkową; – większe zaufanie w relacjach biznesowych. |
– mniej swobody w korzystaniu z pieniędzy (blokada środków na rachunku VAT); – więcej formalności przy rozliczeniach; – możliwe dodatkowe opłaty w bankach; – ryzyko błędów przy dużej liczbie transakcji. |
Pytania i praktyczne przykłady
Co zrobić, gdy faktura zawiera różne towary?
VAT od towarów z załącznika nr 15 regulujesz split payment, pozostałe rozliczasz po swojemu.
Jak rozliczyć zaliczkę?
W tytule przelewu split payment wpisz po prostu „zaliczka”.
A jeśli kontrahent poda prywatny rachunek bankowy?
Split payment wymaga firmowego rachunku VAT. Przelew na konto osobiste zostanie zwrócony.
Split payment – jak to wygląda w innych krajach i co dalej?
Polska to pionier split payment na szeroką skalę. Włosi czy Rumuni testują rozwiązania na mniejszą skalę, głównie w sektorze publicznym. W Polsce split payment zostaje z nami przynajmniej do końca lutego 2028 roku – taka jest decyzja Unii Europejskiej. Każda firma, która rozlicza się z VAT, powinna traktować ten mechanizm jako stały element biznesowego krajobrazu i stale śledzić zmiany w przepisach. To naprawdę działa na korzyść uczciwych przedsiębiorców i chroni przed nieprzyjemnościami w razie kontroli skarbowej
Aktualizacja artykułu: 31 maja 2025 r.
Jacek Grudniewski
Ekspert portalu Homebanking.pl
Kontakt: https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/
Materiał ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej, finansowej ani rekomendacji inwestycyjnej w rozumieniu polskiego prawa. Ewentualne decyzje podejmujesz samodzielnie i na własne ryzyko, świadom możliwej utraty kapitału; treść nie uwzględnia Twojej sytuacji. Przed działaniem skonsultuj się z licencjonowanym ekspertem lub prawnikiem. Autor dokłada starań o rzetelność danych, lecz nie gwarantuje ich pełnej aktualności ani nie odpowiada za skutki ich użycia. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne do usług i produktów finansowych, na których zarabiamy; skorzystanie z nich nie wiąże się z dodatkowymi kosztami dla Ciebie.
